Сентябрĕн 17-мĕшĕнче Шупашкар районĕнче те, республикăри ытти районти пекех, пĕрлехи информаци кунĕ иртрĕ. Кÿкеçри нумай хваттерлĕ çуртсене хăçан вĕри шыв параççĕ? Çĕнĕ ача сачĕ хăçан хута каять? Çак тата ытти ыйтăвăн хуравĕсене илтесшĕн пулчĕ халăх.
Пахча çимĕç туянасшăн
Информаци кунне хутшăннă ЧР Патшалăх Канашĕн Председателĕн çумĕ А.П. Князев, райадминистраци пуçлăхĕ Г.И. Егоров, Кÿкеç ял тăрăх пуçлăхĕ А.Н. Михайлов пĕтĕм ыйтăва хуравлама тăрăшрĕç. Малтан вĕсем информаци кунĕнче палăртнă темăсемпе калаçрĕç. Пурте илтнĕ ĕнтĕ, октябрĕн 9-11-мĕшĕсенче Чăваш Енре «Раççей – спорт çĕршывĕ» Пĕтĕм тĕнчери спорт форумĕ иртет. «Çакăн пек пысăк мероприятие Чăваш Енре ирттерни республикăшăн пысăк чыс», – палăртрĕ Анатолий Пантелеймонович. Вăл пĕлтернĕ тăрăх, республикăра Кÿкеçри пек ФОК урăх çук, çав шутра Шупашкарта та, çавăнпа та унта таçтан та çÿреççĕ, çав шутра хуларан та. Апла тăк районта спортпа туслашмашкăн пĕтĕм услови пур.
Георгий Иванович районăн социаллă пурнăç тата экономика аталанăвĕн кăтартăвĕсемпе паллаштарнă хыççăн «Паха тĕрĕ» ООО ĕçченĕсем тĕрлĕ тема хускатрĕç. «Кÿкеçре курттăммăн çĕр улми ăçта туянма пулать?» – пулчĕ пĕрремĕш ыйту. Сентябрĕн 13-мĕшĕнче, Кÿкеçри «юлашки чарăнура» пахча çимĕç пасарĕ ĕçлени пирки, ахăртнех, илтмен.
«Кÿкеçри ача сачĕ хăçан хута каять?» – ыйту пĕр çынна кăна мар, вун-вун çынна кăсăклантарать ахăр. Ун пиркиех «Зодчий центр» ООО-ра тăрăшакансем те ыйтрĕç. Райадминистраци пуçлăхĕ çапла хуравларĕ: «Сентябрĕн 25-мĕшĕнче çĕнĕ аукцион иртĕ, подрядчике палăртĕç. Ĕçсене вĕçлемешкĕн укçа-тенкĕ çителĕклĕ».
«Кÿкеçри çуртсене хăçан вĕри шыв параççĕ?» – пулчĕ тепĕр ыйту. Поселокра пурăнакансен килĕсенчи кранĕсенчен темиçе уйăх вĕри шыв юхманни никамшăн та вăрттăнлăх мар ĕнтĕ. Райадминистраци пуçлăхĕ ăнлантарнă тăрăх, пăрăхсене реконструкцилемелле, çакăн валли укçа-тенкĕ пăхса хунă, çак кунсенче аукцион иртмелле те подрядчике палăртмалла. Вĕри шыва вара хутса ăшăтмалли сезон пуçлансан парĕç. Çынсем коммуналлă пулăшушăн вăхăтра тÿлемесĕр пысăк парăм пухăнса кайни пирки те хыпарларĕ Георгий Иванович, Кÿкеçре кăна вăл 9 млн тенкĕпе танлашать.
«Кĕçĕн çулти ачасем садике çÿременшĕн паракан пособие мĕншĕн тÿлеме пăрахрĕç?» – кăсăкланчĕ пĕри. Çав укçа-тенке ача сачĕсенче çĕнĕ ушкăнсем уçма усă курни пирки ăнлантарчĕ райадминистраци пуçлăхĕ.
Райадминистрацин ял хуçалăхĕпе экологи пайĕн пуçлăхĕ Сергей Ванюшкин, райадминистрацин вĕрентÿ пайĕн пуçлăхĕн ĕçĕсене вăхăтлăха пурнăçласа пыракан Татьяна Иванова тата ГИБДДн Шупашкар районĕнчи уйрăмĕн пуçлăхĕ Юрий Поляков хутшăннă ушкăн информаци кунĕнче Сарапакасси тата Лапсар ял тăрăхĕсенче пулчĕ.
Ял хуçалăхĕнче ĕçсем пыраççĕ
Асăннă ушкăн представителĕсем чи малтанах Çатра-Хочехмат шкулĕнче, ача садĕнче çынсемпе тĕл пулса калаçрĕç, çатракассисемпе курнăçрĕç. Татьяна Ивановна пухăннисене октябрĕн 9-11-мĕшĕсенче «Раççей – спорт çĕршывĕ» тĕнче форумĕ Чăваш Енре иртессине аса илтерчĕ.
Сергей Алексеевич пухăннисене ЧР Министрсен кабинечĕ çирĕплетнĕ хушупа районта райадминистрацин экономикăпа тата пурлăх ыйтăвĕсемпе ĕçлекен уйрăм апат-çимĕç, тĕрлĕ япала хакĕсене тĕрĕслесе тăрассипе ĕçлеме тытăнни çинчен пĕлтерчĕ. «Кашни кунах 10 суту-илÿ обьектĕнче 40 тĕрлĕ апат-çимĕç, эрнере пĕрре – 5 суту-илÿ обьектĕнче 24 тĕрлĕ социаллă пĕлтерĕшлĕ таварсен хакĕсене тĕрĕслесси вăя кĕрет. Мониторинг пĕтĕмлетĕвĕ ЧР экономика министерствине пĕлтереççĕ», – хыпарларĕ вăл. Сергей Алексеевич районти ял хуçалăх аталанăвĕпе, тырă вырас, кĕрхи культурăсене акса хăварас, выльăх апачĕ хатĕрлес енĕпе ĕçсем еплерех пынипе паллаштарчĕ. Вăл пĕлтернĕ тăрăх, сентябрĕн 16-мĕшĕ тĕлне ял хуçалăх предприятийĕсемпе ХФХсем 11796 га тырă çапса кĕртнĕ, ку вăл палăртнин 96%. Вăтам тухăç 25,5 ц (республикипе – 21,7 ц) танлашать. Районта чи пысăк тухăç илекен хуçалăхсем – «Приволжское» ОАО – 35,7 ц, «Ольдеевская» агрофирма – 33ц, «Чурачикское» ОАО – 30 ц.
Çав вăхăтрах асăннă хуçалăхсен çурри чухлĕ тухăç илнипех çырлахакансем те çук мар. Вырма ĕçĕсене «Туруновское» СХПК тата çав ятлă агрофирма, «Юрма» агрофирма тата С.Д. Чернуха ХФХ пĕтереймен, пурĕ 286 га тырă çапса кĕртмелли юлнă. Вĕсенчен 232 га вир культури йышăнать, вăл вара кая юлса пулакан культура шутланать.
«Районти ял хуçалăх предприятийĕсемпе ХФХсем 3591 га кĕрхи культура акса хăварнă, ку вăл пĕлтĕрхипе танлаштарсан 500 га нумайрах. Уйрăмах ку енĕпе «Агарикус» (750 га), «Атлашевский» СХК (495 га), «Чурачикское» (480 га), Ленин ячĕллĕ колхоз-СХПК (434 га) ăнăçлă ĕçлеççĕ. Хуçалăхсенче кĕрхи культурăсене акас ĕç сентябрĕн 20-мĕшĕччен тăсăлмалла, каярах акнисем ăнăçлă хĕл каçасси пирки калама хĕн, сивĕпе пĕтме пултараççĕ, – пĕлтерчĕ Сергей Ванюшкин, – Кăçал хуçалăхсем 23490 т сенаж хывнă, ку вăл палăртнинчен 114%. 4355 т утă хатĕрленĕ, куккурусран силос хатĕрлессипе ĕçсем пыраççĕ. Ленин ячĕллĕ колхоз-СХПК, «Атлашевский» СХК çак ĕçе вĕçленĕпе пĕрех, хальлĕхе районти хуçалăхсем 10878 т силос хывнă, ку вăл палăртнинчен 45%».
Каçă кирлĕ…
Сергей Алексеевич пушар хăрушсăрлăхне пăхăнас ыйту çинче те чарăнса тăчĕ.
ГИБДДн Шупашкар районĕнчи уйрăмĕн пуçлăхĕ Юрий Поляков çул çинчи лару-тăрупа паллаштарчĕ. Çул çинчи правилăсене пăхăнманни инкек патне илсе çитерме пултарнине пурте лайăх пĕлетпĕр пулсан та, вĕсене пăсакансен йышĕ сахал мар.
Çатракасси ялĕнче пурăнакансем райадминистрацин ял хуçалăх пайĕн пуçлăхĕпе куçа-куçăн тĕл пулнипе усă курса юлас тенĕн – çине-çинех ыйту пачĕç: ку тăрăхра усă курман çĕрсем нумай иккен. Çак çĕр лаптăкĕсене çаврăнăша кĕртсе пырас ĕç çинчен тĕплĕнрех пĕлесшĕн пулчĕç. Ял хуçалăхĕнче вăй хуракансен пулăшу виçипе кăсăкланчĕç.
Çатракассисем çавăн пекех ялта сĕт пуçтаракан çуккине каларĕç. Çав вăхăтрах теприсем хулана çÿресе 3 литрлă банкăна 110 тенкĕпе сутаççĕ-мĕн, вĕсене ун пек тухăçлăрах та.
Карачура шкулĕн ĕçченĕсем М-7 федераллă трасса çинче каçса çÿреме хăрушă пулнине палăртрĕç, çĕр çийĕнчи каçă тăвасси пирки сăмах хускатрĕç.
ЛЮБОВЬ СЕМЕНОВА, ВЕРА ШУМИЛОВА