Чăвашсен паллă юморисчĕ Иван Мучи çуралнăранпа 120 çул çитрĕ
Вăл – пирĕн ентеш. Çавăнпа та ку тăрăхшăн унăн ячĕ уйрăмах çывăх. Çак паллă куна халалласа Тойтерек ялĕнче Чăрăшкасси шкул ачисем уяв йĕркелерĕç. Унта ял-йыш, хăнасем йышлă пухăнчĕç.
Паллах, нимле мероприятие те хатĕрленмесĕр ăнăçлăн ирттереймĕн. Чăваш чĕлхипе литература учителĕ Алина Михайловна Николаева çакна шута илсе шкул ачисемпе уроксем хыççăн çанă тавăрсах ĕçлерĕ. Иван Мучие халалласа хăй çырнă сăввисене вĕрентрĕ. Вĕренекенсем, паллах, интонаципе, такăнмасăр пăхмасăр вулама хăнăхрĕç. 6-мĕш класс ачисем Иван Мучи çырнă «Хăратакан» сценкăна лартса пама та хăюлăх çитерчĕç. 11-мĕш класра вĕренекен Даниил Андреев Иван Мучи портретне чăн-чăн художник евĕр ÿкерсе хатĕрленĕ. Класра ĕлĕкхи «Капкăн» журнал куравне йĕркеленĕ. Унта 1928 çулта тухнă журнал та пур.
Алина Михайловна паллă ентешĕмĕр ятне ырăпа асăннă хыççăн уява пуçларĕ. Хăнасен кăмăлне çĕклеме унта чăваш эстрада юрăçи Евгений Николаев та хутшăнчĕ. Чăрăшкасси ял тăрăх пуçлăхĕ Виталий Павлов пухăннисене пурне те ентешĕмĕре манманшăн, ятне асра тытнăшăн тав сăмахĕ каларĕ, кашни çулах Иван Мучие асăнма çак кун тĕлне пуçтарăнма сĕнÿ пачĕ. Ветерансен Канашĕ ячĕпе Валентин Степанович Синельников сăмах илчĕ, «Капкăн» журнал пуçаруçин ырă ĕçне палăртрĕ. Çак кун хамăра «сенкер экранăн» чăн-чăн çăлтăрĕсем пекех туйрăмăр эпир. Чăваш Наци телевиденийĕн журналисчĕсем ял çыннисене те, шкул ачисене те калаçтарчĕç. Иван Мучи пултарулăхĕпе, биографийĕпе эпир хаваспах паллаштартăмăр. Вăл 1925-мĕш çултанпа «Капкăн» ятлă журнал кăларма пуçлани çинчен хавхалансах каласа патăмăр. Çакăн пек тĕл пулусем хыççăн, тен, пултаруллă çыннăмăрăн ĕçне малалла тăсас шухăш та çуралĕ-ха пирĕн.
ПĔЛМЕ ИНТЕРЕСЛĔ
Чăваш писателĕ, сатирикĕ, артисчĕ Илларионов Иван Иванович (Иван Мучи) 1895 çулхи сентябрь уйăхĕн 29-мĕшĕнче Шупашкар районне кĕрекен Чуралькасси (халĕ Тойтерек ялĕнче çуралнă. Ялти пуçламăш шкулта вĕреннĕ, кайран Хусанти вĕрентекенсен семинарĕнче пĕлÿ пухнă. Хусанта Чăваш драма театрĕнче ĕçлеме пуçланă, 1922 çулта театр Шупашкара куçсан унпа пĕрлех таврăннă. Пултаруллă актер пулнă. Çав вăхăтрах «Канаш» хаçатăн литература сотрудникĕнче ĕçленĕ, каярах – «Капкăн» журналăн манăçми яваплă секретарĕ. Унăн хайлавĕсем «Хĕрлĕ кулăш» (1931), «Кулăшла калавсем» (1940, 1982), «Катка хыçĕнчи çын» (1995) кĕнекесенче кун çути курнă. М. Горький, М. Салтыков-Щедрин, Демьян Бедный, А. Чехов ĕçĕсене чăвашла куçарнă.
Ксения Родионова, Чăрăшкасси шкулĕ, 11-мĕш класс
