Ашшĕ-амăшĕ ачисене çителĕклĕ тимлĕх уйăрманран çирĕпленсех çитейменскерсем час-часах йăнăш çул çине тăни тĕл пулкалать. Сентябрĕн 10-мĕшĕнче иртнĕ канашлура çул çитменнисемпе ĕçлекен комисси членĕсем шăпах йĕркене пăснă тĕслĕхсене пăхса тухрĕç те.
Ачасенчен чылайăшĕ юлташĕсем е аслăраххисем хĕтĕртнипе тÿрĕ çул çинчен пăрăнать. Комисси членĕсем Кÿкеçри пĕр арçын ачапа çыхăннă тĕслĕхе тишкерчĕç. Икĕ 10-11 çулти арçын ача пĕрле туслă вылянă çĕртех тем пайлайман, хирĕçсе кайнă. Юлташне тарăхнă К. нумай шухăшласа тăман, чулпа яра панă юлташĕ пурăнакан хваттер чÿречине. Чăнкăрр! катăлнă кантăк. Кил хуçи хĕрарăмĕ полицие шăнкăравланă. Комисси членĕсем ывăлне тивĕçлĕ воспитани паманшăн амăшне чĕнтернĕ, пухăва ашшĕ килнĕ. Вăл хăйĕн ачи чÿречене ăнсăртран, выляса çĕмĕрнĕ тесе ĕнентерме тăрăшрĕ. Комисси членĕсем ашшĕне ачине ытларах тимлĕх уйăрмаллине асăрхаттарчĕç.
Ишек тăрăхĕнчи пĕр çамрăк хĕрарăм пурнăçĕнче 6 çулти ывăлĕ пуррине мансах эрехпе айкашса пурăнать. Çул çитменнисемпе ĕçлекен комисси членĕсем вăл тăрăхра темиçе хутчен те рейдра пулнă, кашнинчех вĕсене хĕрарăм ÿсĕр кĕтсе илнĕ. Çав вăхăтрах ача амăшĕ тирпейлĕ пулнине, килĕнче яланах апат-çимĕç пуррине палăртрĕç комисси членĕсем. …Ку çемье 2010 çултанпа учетра тăрать, амăшне ачине тивĕçлĕ шайра пăхманшăн штраф тÿлеттерме йышăнчĕç.
Кăшавăш тăрăхĕнчи тепĕр хĕрарăм та хăйĕн ывăлне тивĕçлĕ воспитани парассипе начар ĕçлет темелле. Унăн ывăлĕ И., аслă классенче ăс пухмаллискер, çулталăка яхăн шкула çÿремест. Ăна вырăнти участковăй обществăлла вырăнта ÿсĕр çÿренипе тытса чарнă. Анчах ку пĕртен-пĕр тĕслĕх мар. Кăçал кăна вăл пĕр ватă çуртне кĕрсе хăратса 50 тенкĕ туртса илнĕ. Унччен маларах пĕр хĕрарăм килĕнчен 1000 тенкĕ вăрласа тухни паллă. Ку енĕпе уголовнăй ĕç те пуçарнă.
Кÿкеçре пурăнакан 17 çулти пике малашнехи пурнăç çинчен мĕн шухăшлать-ши? Шупашкарти пĕр техникумра вĕренекенскер, ултавлă майпа укçаллă пулас тенĕ-ши? Хăй каласа панă тăрăх, ăна юлташĕ 1 пин тенкĕ панă иккен. Укçи вара чăн-чăнни мар, «банк приколов» тесе çырнă хут пулнă. Хĕрача çав укçана хулари пĕр киоскра ваклаттарма шухăшланă. Сутуçă укçа «суя» пулнине кайрантарах кăна сиснĕ, хĕрача хыççăн чупса тухнă. Пике хăй укçана «суя» пулнине пĕлменнипе сăлтавлама, юлташĕсем унран улталанă тесе ĕнентерме тăрăшрĕ. Ашшĕ-амăшĕ те хăйсен пепкин хутне кĕчĕç, хĕрача çынсене хытă ĕненнине палăртрĕç. Çав вăхăтрах пике вĕренÿ заведенине йĕркеллĕ çÿременни, час-часах сăлтавсăр занятисене сиктерни вĕсене сисчĕвлентерчĕ.
Сарапакасси ял тăрăхĕнчи хĕрарăм хăйĕн çул çитмен ывăлне хулари шкула вĕренме ярсан лешĕ усал ĕç тăвасса шухăшламан та пуль. Амăшĕнчен аякра пурăнса ывăлĕ çăмăл пурнăç шыранă-ши, пĕр лавккаран камерăсем çуккине кура вăрттăн 2 шампунь хĕстерсе тухнă. Касса умĕнчен иртеймен. Рюкзакне тĕрĕслесен вара арçын ача мĕншĕн хăраса ÿкни паллă пулнă. Хайхисем юлташĕпе иккĕшĕ интернетра сăнĕсене палăртман ачасем лавккаран япаласем çаклатса тухнине курнă иккен, хăйсем те çав «паттăрсем» пек хăтланса пăхма шут тытнă. Телее, ĕç ăнман. Вăрă çинче çĕлĕк те çунать тесе ахальтен каламаççĕ иккен. Комиссси членĕсем арçын ача унччен усал ĕçре палăрманнине, ÿкĕннине шута илсе малтанлăха асăрхаттарма йышăнчĕç. 9-мĕш класа каякан арçын ача хăйĕн йăнăшне ăнланса закона урăх пăсмасса шантарчĕ.
Комисси членĕсем ашшĕ-амăшĕсене ачисене тивĕçлĕ воспитани парассипе ытларах ĕçлеме сĕнчĕç. Хăш чухне вара ачисене кăна мар, çакă ашшĕ-амăшне те çитейменни курăнать.
Вера Филиппова
(Тăван Ен 35№, сентябрĕн 12-мĕшĕ, 2014 ç.)